“Chiếc móng bạc” - truyện cổ tích của Pavel Bazhov, là truyện kể về cuộc sống đơn sơ của một ông lão thợ săn với con gái nuôi Daryonka và một con mèo. Mỗi tối, ông lão lại kể chuyện cho cô bé nghe. Một đêm nọ, ông kể cho cô bé nghe câu chuyện về một con Hươu có chiếc móng bạc, mỗi khi con Hươu gõ chiếc móng thì từ đó sẽ rơi ra những viên đá quý. Liệu Daryonka có nhìn thấy con vật thần thoại đó không? Và ở đâu? Chúng ta hãy cùng tìm hiểu trong câu chuyện cổ tích này. Câu chuyện dạy chúng ta sự rộng lượng, lòng nhân ái, sự chừng mực, tính siêng năng và cẩn thận. 

 

 

Có một ông lão sống trong ngôi làng [1] của chúng tôi, người ta gọi ông là Kokovanya. Kokovanya không có gia đình, và ông muốn nhận nuôi một đứa trẻ mồ côi. Kokovanya hỏi những người hàng xóm, và được họ chỉ cho:

 

- Ở Glinka, những đứa trẻ nhà Grigory Potapov mới mồ côi bố mẹ. Viên quan [2] đã ra lệnh đưa những bé gái lớn đến làm việc ở xưởng thủ công, còn một bé gái sáu tuổi thì chưa ai nhận cả. Ông hãy nhận nuôi con bé đi.

 

- Nuôi một bé gái thì thật bất tiện cho tôi. Giá là một cậu bé thì tốt hơn. Tôi sẽ dạy thằng bé công việc của tôi, khi lớn lên nó sẽ trở thành đồng minh của tôi. Còn bé gái ư? Tôi biết dạy con bé cái gì được đây?

 

Kokovanya nghĩ mãi - nghĩ mãi rồi nói:

 

- Tôi biết Grigory và cả vợ của anh ấy. Cả hai đều vui vẻ và thông minh. Nếu tính con bé giống bố mẹ nó, thì sống với nó cũng sẽ chẳng buồn đâu. Tôi sẽ nuôi con bé. Nhưng không biết liệu nó có theo tôi không?

 

Những người hàng xóm giải thích:

 

- Ồ, cuộc sống của con bé chẳng có gì ngọt ngào cả. Viên quan đã giao túp lều của Grigory cho một kẻ nghèo khổ nào đó, và bảo anh ta nuôi đứa trẻ mồ côi cho đến khi nó lớn. Nhưng nhà anh ta có những hơn chục người. Họ còn chả đủ ăn. Cô vợ thì cằn nhằn về đứa trẻ mồ côi và dằn vặt con bé đủ điều. Nó còn nhỏ, nhưng đã hiểu chuyện. Nó buồn vì điều đó. Làm sao mà nó không muốn thoát khỏi nơi ấy cơ chứ! Ông sẽ thuyết phục được con bé thôi.

 

- Nếu thật thế, - ông lão nói, - tôi sẽ tìm cách thuyết phục con bé theo tôi.

 

 

Vào ngày lễ, Kokovanya đến nơi đứa trẻ mồ côi sống. Ông thấy trong túp lều đầy người, cả người lớn lẫn trẻ con. Cô bé ngồi bên bếp lò, bên cạnh là một con mèo nâu. Cô bé nhỏ thó và con mèo cũng vậy, gầy nhom, đầy vết xây xước, lem nhem đễn nỗi chả ai muốn cho vào trong túp lều. Cô bé đang vuốt ve con mèo và nó gừ gừ to đến nỗi cả túp lều đều nghe thấy.

 

Kokovanya nhìn cô bé và hỏi:

 

- Đây có phải là con bé nhà Grigory không?

 

Bà chủ nhà đáp:

 

- Chính nó đấy. Mà không chỉ mình nó, nó còn mang theo con mèo ghẻ lở này nữa. Chúng tôi không thể nào mà đuổi nó đi được. Nó cào hết lượt bọn trẻ nhà tôi, đã thế tôi lại còn phải cho nó ăn nữa!

 

Kokovanya nói:

 

- Bọn trẻ nhà cô cũng không hiền lành gì. Xem kìa, ở cạnh con bé con mèo chỉ kêu khe khẽ.

 

Rồi ông lão quay ra hỏi cô bé mồ côi:

 

- Thế nào, Daryonka bé nhỏ, cháu có muốn đến sống cùng ta không?

 

Cô bé ngạc nhiên:

 

- Ông…, sao ông lại biết tên cháu là Daryonka?

 

- À thì, tự nhiên thế. Ta chả nghĩ ngợi, cũng không đoán mò, mà tự thốt ra thôi.

 

- Ông làm nghề gì ạ? - cô bé hỏi.

 

- Ta hả? - ông nói, - Ta là một thợ săn. Vào mùa hè, ta đãi cát tìm vàng. Vào mùa đông, ta vào rừng tìm một con Hươu[3] , nhưng ta vẫn chưa thấy nó.

 

- Ông sẽ bắn nó ư?

 

- Không, - Kokovanya trả lời. - Ta bắn những con hươu bình thường, nhưng con hươu đó thì không. Ta muốn xem nó sẽ giậm chân trước bên phải ở chỗ nào.

 

- Để làm gì ạ?

 

- Nếu cháu đến ở với ta, ta sẽ kể cho cháu nghe.

 

Cô bé rất tò mò muốn biết về con Hươu, và em thấy ông lão có vẻ vui vẻ và hiền từ. Cô bé nói:

 

- Cháu sẽ đi với ông. Nhưng ông đem theo cả con mèo Muryonka nữa nhé. Ông nhìn xem, nó rất ngoan ạ.

 

 

- Chắc chắn rồi. Chỉ có kẻ ngốc mới bỏ rơi một con mèo đáng yêu như vậy. Nó sẽ là cây đàn balalaika ở nhà chúng ta - Kokovanya nói.

 

Người phụ nữ nghe hết cuộc trò chuyện của họ. Cô ta xiết đỗi vui mừng, vì ông Kokovanya sẽ đem đứa trẻ mồ côi đi. Cô ta vội vã thu xếp đồ đạc của con bé, sợ rằng Kokovanya sẽ đổi ý. Con mèo dường như cũng hiểu tất cả. Nó cứ dụi dụi vào chân họ và gừ gừ: "R-r-rất-đúng! Các bạn r-r-r rất đúng!"    

 

Kokovanya dẫn cô bé mồ côi về nhà mình. Ông lão thì to lớn với bộ râu dài, còn cô bé thì nhỏ thó với chiếc mũi nhỏ xinh như cúc áo. Họ bước đi, con mèo trụi lông chạy theo. 

 

Và thế là họ bắt đầu sống cùng nhau - Kokovanya, cô bé mồ côi Daryonka và chú mèo Muryonka. Thời gian trôi qua, họ không giàu có nhưng cũng chẳng phàn nàn gì về cuộc sống, ai làm việc nấy. Ông Kokovanya đi làm từ sáng, ở nhà Daryonka dọn dẹp túp lều, nấu súp rau củ và cháo, mèo Muryonka thì đi bắt chuột. Mỗi tối họ đoàn tụ, và họ sống hạnh phúc bên nhau.

 

Ông lão là một bậc thầy về truyện cổ tích. Daryonka thích nghe những câu chuyện ông kể, mỗi lần như vậy, con mèo Muryonka lại gừ gừ: “Ông nói chíiii-nh xác. Chính xác”. Nhưng cứ sau mỗi câu chuyện, Daryonka lại nhắc ông:

 

- Ông ơi, ông kể cho cháu nghe về con Hươu đó đi. Trông nó như thế nào?

 

Lúc đầu, Kokovanya lảng đi, nhưng rồi sau ông cũng kể cho con bé:

 

 

- Đó là một con Hươu rất đặc biệt. Trên chân trước bên phải của nó có một chiếc móng bằng bạc. Và mỗi khi nó giậm chiếc móng bạc xuống, sẽ có một viên đá quý rơi ra. Giậm một lần thì có một viên đá, giậm hai lần thì có hai viên, và nếu nó bắt đầu cào xuống đất thì sẽ có cả một đống đá quý đấy.

 

Kể rồi, nhưng cô bé vẫn chẳng để cho ông yên. Và từ đó trở đi, chuyện Daryonka muốn hỏi không có gì khác ngoài con Hươu.

 

- Ông ơi, con Hươu đó to lắm phải không?

 

Kokovanya nói với cô bé rằng con Hươu đó không cao hơn cái bàn, với đôi chân gầy và cái đầu thon nhỏ. Nhưng Daryonka lại tiếp tục hỏi:

 

- Ông ơi, nó có sừng không?

 

- Sừng ư? - ông trả lời - Nó có cặp sừng rất tuyệt. Những con hươu bình thường sừng chỉ có hai nhánh, nhưng sừng của nó có hẳn năm nhánh.

 

- Nó có ăn thịt không ông?

 

-  Không, nó không ăn thịt, nó ăn cỏ và lá cây. À, nó cũng ăn cỏ khô vào mùa đông.

 

- Ông ơi, lông của nó màu gì vậy?

 

- Vào mùa hè, lông nó màu nâu như con mèo Muryonka này, còn vào mùa đông, lông nó màu xám.

 

Mùa thu đến, Kokovanya sửa soạn để đi vào rừng. Ông muốn xem những con hươu hay ăn cỏ ở đâu. Daryonka năn nỉ:

 

- Ông ơi, ông đưa cháu đi theo với! Cháu có thể ngắm con Hươu đó từ xa.

 

Kokovanya giải thích với cô bé:

 

- Làm sao mà cháu nhìn thấy nó từ xa được. Mùa thu tất cả những con hươu đều có sừng. Và cháu sẽ không thể đếm được có bao nhiêu nhánh. Nhưng vào mùa đông thì khác. Những con hươu bình thường vào mùa đông sẽ không có sừng, nhưng con Hươu móng bạc thì luôn có sừng, bất kể là hè hay đông. Khi đó ta mới có thể phát hiện ra nó từ xa.

 

Sau cuộc trò chuyện, cô bé im lặng ngậm ngùi. Kokovanya đi vào rừng, còn Daryonka ở nhà. Năm ngày sau, Kokovanya trở về nhà, kể với cô bé:

 

- Ở bên phía Poldnevskaya đang có nhiều hươu lắm. Ông sẽ đến đó vào mùa đông.

 

- Sao thế được ạ? – Daryonka hỏi  –  mùa đông mà ông sẽ ở qua đêm trong rừng ư?

 

- Đúng vậy – ông trả lời, – ta có một căn nhà gỗ[4] ở trên bãi cỏ rộng. Ngôi nhà chắc chắn, có cửa sổ và bếp lò. Ở đó sống được mà.

 

Daryonka hỏi lại:

 

- Hươu móng bạc cũng sẽ gặm cỏ ở gần đó chứ ạ?

 

- Ông cũng không rõ. Cũng có thể.

 

Daryonka lại nài nỉ:

 

- Ông ơi, ông đưa cháu đi theo với! Cháu sẽ ở yên trong nhà. Biết đâu Hươu móng bạc sẽ quanh quẩn ở đó, và cháu sẽ trông thấy nó.

 

Ông lão thoạt đầu xua tay từ chối:

 

- Cháu sao thế! Làm sao mà một cô bé vào rừng giữa mùa đông được! Phải đi bằng ván trượt tuyết, mà cháu đã đi ván trượt tuyết bao giờ đâu. Cháu sẽ bị vùi trong tuyết mất. Rồi ông biết làm sao?  Cháu sẽ bị lạnh cóng mất!

 

Daryonka nhất định không chịu, cô bé tiếp tục nài nỉ:

 

Ông cho cháu đi đi mà! Cháu cũng biết trượt tuyết một chút đấy ạ.

 

Ông Kokovanya từ chối mãi, rồi sau đấy, ông nghĩ thầm: “Hay là cứ cho con bé đi theo nhỉ? Cho nó đi một lần – để lần sau nó sẽ không đòi nữa”.

 

Thế là ông bảo:

 

- Được rồi, ta sẽ dẫn cháu theo. Chỉ có điều, tuyệt đối không được khóc lóc trong rừng và đòi về sớm đấy nhé.

 

 

Vào giữa mùa đông lạnh giá, hai ông cháu sửa soạn lên đường vào rừng. Ông lão đặt hai túi bánh mì khô lên một chiếc xe trượt tuyết kéo tay, chất lên đó đồ đi săn và những thứ lặt vặt khác mà ông sẽ cần đến. Daryonka cũng chuẩn bị đồ của mình. Cô bé đem theo vải vụn để may váy cho búp bê, cuộn chỉ, cây kim và cả một sợi dây thừng. Cô bé nghĩ thầm: “Có thể bắt được Hươu móng bạc bằng sợi dây này không nhỉ?”.

 

Daryonka thương chú mèo tội nghiệp phải ở lại, nhưng chả làm thế nào được. Cô bé vuốt ve mèo con để tạm biệt rồi thì thầm với nó:

 

- Muryonka à, tớ sẽ đi vào rừng cùng với ông, còn bạn hãy ở nhà bắt chuột nhé. Ngay khi tận mắt nhìn thấy Hươu móng bạc, ông và tớ sẽ lập tức trở về. Và tớ sẽ kể cho bạn nghe mọi chuyện.

 

Con mèo tinh ranh hiểu chuyện, gừ gừ đáp lại: “Nói chíiii-nh xác. Chính xác.”

 

Hai ông cháu bắt đầu rời làng. Cả xóm ngạc nhiên, xì xào bàn tán:

 

Ông già mất trí rồi! Ông ta dám đưa một cô bé con vào rừng giữa mùa đông.

 

Khi hai ông cháu vừa ra khỏi làng, họ nghe thấy tiếng chó sủa rộ lên. Tiếng sủa ăng ẳng như thể chúng nhìn thấy một con thú hoang đáng sợ. Họ ngoái nhìn lại, - thì ra chính là Muryonka chạy giữa đường, và chiến đấu với lũ chó. Nó đã phục hồi sau thời gian ở với hai ông cháu. Nó to lớn và khoẻ mạnh. Lũ chó không dám lại gần nó.

 

Daryonka muốn bắt con mèo và mang nó trở lại nhà nhưng vô ích. Muryonka đã chạy tuốt vào rừng, trèo tót lên cây thông. Ai mà bắt được nó bây giờ!

 

Daryonka gào hét, nhưng không thể gọi được con mèo. Biết làm sao đây? Họ tiếp tục đi. Nhìn lại, thì Muryonka đã chạy sát ngay bên. Và nó theo đến tận căn nhà gỗ trong rừng.

 

Thế là cả ba người bọn họ ở cùng nhau trong căn nhà gỗ. Daryonka reo lên:

 

- Như thế này vui hơn ông nhỉ.

 

Ông Kokovanya gật gù tán thưởng:

 

- Tất nhiên rồi, vui hơn mà!

 

Còn chú mèo Muryonka cuộn tròn bên bếp lò và kêu gừ gử: “Nói chíiii-nh xác. Chính xác”.

 

Có rất nhiều hươu vào mùa đông năm ấy. Đó là những con hươu bình thường. Ông Kokovanya mỗi ngày đều vác một hai con về căn nhà gỗ của họ. Họ dự trữ được nhiều da hươu, làm thịt hươu ướp muối – nhưng không thể kéo về làng bằng xe trượt tuyết. Ông lão phải quay về làng để lấy ngựa thồ, nhưng làm sao có thể để Daryonka với một con mèo lại trong rừng đây! Nhưng Daryonka đã quen ở trong rừng. Cô bé tự đề nghị:

 

- Ông ơi, ông cứ về làng lấy ngựa đi. Chúng ta cần phải mang thịt hươu muối về nhà.

 

Kokovanya rất lấy làm ngạc nhiên:

 

- Cháu thông minh thật! Biết nghĩ như người lớn rồi! Nhưng cháu ở một mình có sợ không?

 

- Sợ gì chứ ạ! – cô bé đáp. Căn nhà gỗ của chúng ta rất kiên cố. Những con sói chẳng làm gì được. Với cả còn có Muryonka ở cùng cháu. Cháu không sợ đâu. Ông mau về làng đi ạ!

 

 

Thế là Kokovanya rời đi. Chỉ còn lại Daryonka với con mèo nhỏ Muryonka. Ban ngày, ông Kokovanya vẫn đi săn hươu,  cô bé đã quen không có ông ở nhà...  Nhưng khi trời sập tối, cô bé bắt đầu cảm thấy hơi sợ. Nhưng chỉ cần nhìn sang, Muryonka nằm im ngoan ngoãn, Daryonka lại vui lên. Cô bé ngồi bên cửa sổ, nhìn về phía triền đồi và thấy có một cục tròn tròn nào đó đang lăn từ trong rừng ra. Khi nó đến gần, cô bé nhận ra đó là một con hươu đang chạy. Những cái chân thon nhỏ, cái đầu tuyệt đẹp, trên hai sừng của nó có năm nhánh. Daryonka chạy ra ngoài xem nhưng không thấy ai cả. Cô bé đợi mãi, đợi mãi, rồi quay lại căn lều và nói:

 

Hình như mình đang mơ ngủ. Muryonka gừ gừ: “Nói chíiii-nh xác. Chính xác.”

 

Daryonka nằm xuống cạnh con mèo và ngủ thiếp đi tới sáng.

 

Một ngày nữa trôi qua. Ông Kokovanya vẫn chưa trở lại. Daryonka rất buồn chán nhưng cô bé không khóc. Vuốt ve Muryonka, cô bé an ủi:

 

- Đừng buồn, Muryonka bé nhỏ! Ngày mai nhất định ông sẽ trở về .

 

Muryonka lại ca bài ca như mọi lần: “Nói chíiii-nh xác. Chính xác”.

 

Daryonka lại ngồi bên cửa sổ, ngắm những vì sao. Cô bé muốn đi ngủ - đột nhiên có tiếng chân bên bức tường. Daryonka sợ hãi, lại có tiếng lạch cạch bên bức tường phía bên kia, rồi ở bức tường có cửa sổ, rồi ở bức tường có cửa ra vào và cả ở trên cao. Khe khẽ, như thể ai đang bước đi nhè nhẹ.

 

Daryonka nghĩ thầm: “Chẳng phải là con Hươu hôm qua đã đến sao?”.

 

Và cô bé vẫn muốn ngó ra xem, dù đang rất sợ. Cô bé hé cửa nhìn ra, và thấy con Hươu đang ở đó, rất gần. Con Hươu nhấc chân trước bên phải của mình lên. Nó giậm chân có chiếc móng bạc sáng lấp lánh xuống, trên hai sừng có đúng năm nhánh.

 

 

Daryonka lúng túng, ko biết phải làm gì. Cô bé vẫy tay gọi con Hươu, âu yếm như đã rất quen thuộc:

 

- Me-ka! Me-ka! Lại đây!

 

Con Hươu dường như mỉm cười với cô bé, sau đó quay đầu chạy đi. Daryonka trở vào  nhà, kể cho Muryonka:

 

- Tớ đã thấy Hươu móng bạc. Tớ đã thấy những chiếc sừng và cái móng guốc của nó. Nhưng tớ chưa thấy nó giậm chân và những viên đá quý rơi ra như thế nào. Lần sau chắc chắn sẽ thấy.

 

Muryonka lặp lại bài hát của mình: “Nói chíiii-nh xác. Chính xác”.

 

Ngày thứ ba lại trôi qua và ông Kokovanya vẫn chưa về. Daryonka rất buồn. Nước mắt cô bé lã chã rơi. Cô bé muốn nói chuyện với Muryonka nhưng nó lại đi đâu mất. Daryonka thực sự hoảng sợ, cô bé chạy ra khỏi nhà, đi tìm con mèo.

 

Trăng đêm rằm sáng rõ, có thể nhìn thấy mọi thứ từ xa. Daryonka nhìn thấy con mèo đang ngồi cạnh khe núi, và con Hươu đang đứng trước mặt nó. Con Hươu đứng, nhấc một chân có cái móng bạc sáng lấp lánh lên.

 

 

Muryonka và cả con Hươu lắc lư cái đầu. Chúng dường như đang nói chuyện với nhau. Sau đó chúng chạy dọc theo triền đồi. Con Hươu chạy mãi, đột nhiên nó dừng lại và bắt đầu gõ móng. Muryonka chạy lại gần, con Hươu nhảy lên và lại tiếp tục gõ móng xuống. Chúng bắt đầu chạy khắp trảng cỏ. Daryonka không còn nhìn thấy chúng. Một lúc sau chúng quay lại ngôi nhà gỗ. Con Hươu nhảy lên mái nhà và gõ chiếc móng bạc liên tục lên mái. Từ chân nó những viên đá đỏ, xanh dương, xanh lá cây, xanh ngọc đủ loại rơi ra, như những đốm lửa sáng rực.

 

Đúng lúc đó ông Kokovanya trở về. Ông không thể nhận ra ngôi nhà gỗ của mình. Cả ngôi nhà biến thành đống đá quý. Chúng sáng rực, lung linh đủ màu sắc. Con Hươu đứng trên mái nhà, nó vẫn liên tục gõ chiếc móng bạc lên mái, và những viên đá quý cứ thế rơi xuống mãi.

 

Đột nhiên Muryonka cũng nhảy lên đó. Nó đứng cạnh con Hươu, kêu meo meo thật to và rồi, cả Hươu lẫn con mèo đều biến mất. Kokovanya ngay lập tức nhặt những viên đá quý bỏ đầy một nửa chiếc mũ, Daryonka ngăn ông lại:

 

Đừng động vào chúng ông ơi! Để sáng mai mình lại ra xem.

 

Kokovanya nghe theo. Nhưng sáng dậy, tuyết rơi rất dày. Tất cả những viên đá quý bị vùi lấp. Hai ông cháu cào tuyết để tìm đá, mà không tìm thấy gì cả. Nhưng số đá quý ông lão nhặt được trong mũ cũng đã đủ cho họ rồi.

 

Mọi thứ đều ổn, nhưng cô bé rất thương tiếc Muryonka. Sẽ không bao giờ còn thấy con mèo nữa, và cả Hươu móng bạc cũng sẽ không còn thấy xuất hiện. Những điều đẹp đẽ sẽ chỉ xuất hiện một lần và luôn là như vậy.

 

Và trên trảng cỏ nơi con Hươu xuất hiện, người ta còn tìm thấy những viên đá quý.  Những viên đá màu xanh lá cây nhiều hơn. Người ta gọi nó là Ngọc lục bảo. Bạn đã từng nhìn thấy chúng chưa?

 

[1] Thời xưa, từ “zavot” chỉ khu định cư của nhà máy, ngôi làng mọc lên quanh các nhà máy luyện kim và khai thác mỏ.

 

[2] Приказчик – Ở nước Nga cổ, “prikazchich» là người đứng đầu và quản lý một làng (завод) hoặc một thành phố nhỏ

 

[3] Козёл - Theo một số tài liệu, “козёл” trong chuyện “Chiếc móng bạc” không phải là con dê, mà đó là một loài hoẵng núi thuộc họ hươu nai. Ở các rừng Ural đến nay vẫn còn rất nhiều. Trong bản dịch gọi là Hươu vì hình dáng của nó được miêu tả giống loài hươu nhỏ, sở hữu cặp sừng rất tuyệt. Những con hươu bình thường sừng chỉ có hai nhánh, nhưng sừng của nó có năm nhánh.

 

[4] Балаган - Balagan – túp lều gỗ đơn giản được dựng lên tạm thời để làm nhà ở, gian hàng hội chợ hoặc nơi biểu diễn.

 

Truyện cổ tích “Móng guốc bạc”

Tác giả: Bazhov Pavel Petrovich

Nguồn truyện: https://vk.com/@bookclubflowers-kto-skryvalsya-v-obraze-olenya-serebryanoe-kopytce

Nguồn ảnh: http://www.knigiskartinkami.ru/hudozhniki/marina-uspenskaya/