Деревня

Приветствую тебя, пустынный уголок,

Приют спокойствия, трудов и вдохновенья,

Где льётся дней моих невидимый поток

На лоне счастья и забвенья.

Я твой: я променял порочный двор цирцей,

Роскошные пиры, забавы, заблужденья

На мирный шум дубров, на тишину полей,

На праздность вольную, подругу размышленья.

Я твой: люблю сей тёмный сад

С его прохладой и цветами,

Сей луг, уставленный душистыми скирдами,

Где светлые ручьи в кустарниках шумят.

Везде передо мной подвижные картины:

Здесь вижу двух озёр лазурные равнины,

Где парус рыбаря белеет иногда,

За ними ряд холмов и нивы полосаты,

Вдали рассыпанные хаты,

На влажных берегах бродящие стала,

Овины дымные и мельницы крилаты;

Везде следы довольства и труда...

Я здесь, от суетных оков освобождённый,

Учуся в истине блаженство находить,

Свободною душой закон боготворить,

Роптанью не внимать толпы непросвещённой,

Участьем отвечать застенчивой мольбе

И не завидывать судьбе

Злодея иль глупца - в величии неправом.

Оракулы веков, здесь вопрошаю вас!

В уединенье величавом

Слышнее ваш отрадный глас.

Он гонит лени сон угрюмый,

К трудам рождает жар во мне,

И ваши творческие думы

В душевной зреют глубине.

Но мысль ужасная здесь душу омрачает:

Среди цветущих нив и гор

Друг человечества печально замечает

Везде невежества убийственный позор.

Не видя слёз, не внемля стона,

На пагубу людей избранное судьбой,

Здесь барство дикое, без чувства, без закона,

Присвоило себе насильственной лозой

И труд, и собственность, и время земледельца.

Склонясь на чуждый плуг, покорствуя бичам,

Здесь рабство тощее влячится по браздам

Неумолимого владельца.

Здесь тягостный ярем до гроба все влекут,

Надежд и склонностей в душе питать не смея,

Здесь девы юные цветут

Для прихоти бесчувственной злодея.

Опора милая стареющих отцов,

Младые сыновья, товарищи трудов,

Из хижины родной идут собой умножить

Дворовые толпы измученных рабов.

О, если б голос мой умел сердца тревожить!

Почто в груди моей горит бесплодный жар

И не дан мне судьбой витийства грозный дар?

Увижу ль, о друзья! народ неугнетённый

И рабство, падшее по манию царя,

И над отечеством свободы просвещённой

Взойдёт ли наконец прекрасная заря?

1819

Làng

Ta chào ngươi, hỡi mảnh đất cô đơn

Nơi nương tựa của bình an, lao động

Nơi cảm hứng chảy dạt dào lai láng

Nơi đời trôi giữa hạnh phúc lãng khuây.

Ta của ngươi - ta đã trở về đây

Từ bỏ chốn thượng lưu bệnh hoạn

Những cuộc vui chơi xa hoa chè chén

Trở về đây với tiếng lá hàng sồi

Với ruộng đồng bằng lặng thảnh thơi

Người bạn gái hiền giúp cho ta mộng tưởng.

Ta của ngươi - yêu biết mấy thửa vườn xanh thắm

Với muôn hoa và bóng mát dịu dàng

Đồng có xanh những đụn rạ ngát hương

Lạch suối trong giữa bụi bờ róc rách

Trước mắt ta kìa bao bức tranh linh hoạt:

Đây bao la hai hồ nước trong xanh

Nơi đôi khi thuyền cá thoáng cánh buồm;

Sau hồ nước là đồi và ruộng đồng ngang dọc

Xa xa nữa những mái lều lác đác

Bò thần thơ bên bãi vực phì nhiêu

Những sân phơi mù bụi, cối xay gió cánh diều,

Chốn chốn làm ăn đủ đầy sung túc.

Ta về đây thoát khỏi thế đời câu thúc

Học tìm tòi hạnh phúc trong chân tình

Với tâm hồn tự do ta theo phép nước luật hình

Đem ân tình đáp lại lời e dè cầu khẩn

Không còn bận tai nghe bọn ngu lảm nhảm

Chẳng tị hiểm với chức phận đứa gian thần

Hay thằng ngu kia trong uy vũ xênh xang.

Hỡi các đấng thần linh, tôi xin hỏi!

Giữa nơi đây u tịch tôn nghiêm

Tiếng huyền diệu nghe thấy rõ thêm

Tiếng nói ấy xua tan chây lười ác mộng

Khơi ngọn lửa hăng say lao động

Nguồn cảm linh sáng tạo của các người

Trong lòng ta đọng lại chín muồi.

Nhưng nơi đây có một điều khủng khiếp

Làm lòng ta se lại xót xa

Giữa ruộng đồng đồi núi nở hoa

Người bạn của nhân quần buồn rầu nhận thấy

Cảnh dân tình u tối lầm than

Cả một bầy thống trị dã man

Không nhân nghĩa, không tình, không lí

Mặc nước mắt rơi, mặc lời rên rỉ

Chúng sinh ra để hủy hoại sinh linh

Dùng đòn roi áp bức chiếm cho mình

Cả lao động, thời gian, của cải.

Theo luống cày còng lưng tê tái

Dưới làn roi khổ nhục ê chề

Đám nông nô xơ xác chân kéo lê

Trên luống đất bọn chủ nô tàn ác

Ách nặng nề kéo lê cho tới chết

Không dám nuôi chút hoài bão ước mơ

Những cô gái nơi đây trinh tiết ngây thơ

Bọn quỉ đem mua vui trong chốc lát

Chốn tựa nương của cha già khi tuổi hạc

Những người con trai, bạn hữu của ruộng đồng

Phải bỏ cửa nhà lũ lượt đến cho đông

Đám đầy tớ tôi đòi phờ phạc

Chao ôi, giá tiếng thơ tôi rung động trước lòng người?

Sao tim tôi vẫn cháy một nhiệt tình vô bổ

Sao trời không cho tôi tài hùng biện để làm nên giông tố?

Các bạn ơi, tôi có thể thấy được chăng

Ngày nhân dân cởi tròng thoát ách

Cảnh nô lệ theo lệnh vua xóa sạch

Và bình minh rực rỡ của tự do

Có chiếu rọi trên trời Tổ quốc?

Thúy Toàn dịch